پرستاری در دین اسلام از آن شغل‌های سفارش شده و قابل احترام است. در واقع هر چند مثل‌هایی مانند معلمی شغل انبیاست برای پرستاران وجود ندارد اما همواره کار سخت و دشوار پرستاران در تیمار بیماران مورد توجه دین اسلام بوده است تا جایی که ریشه و منشأ کرامت پرستاری از دین سرچشمه می‌گیرد و حضرت زینب(س) منشأ این کرامت به حساب می‌‌آید حتی در غرب نیز مادر ترزا از کلیسا سرچشمه گرفته است یعنی در جوامع غربی یک راهبه را به عنوان منشأ عظیم پرستاری به جهان شناسانده‌اند.
با این حال اما سال‌هاست که پرستاران در کشور به خوبی حمایت نمی‌شوند و همیشه با مشکلات مختلف دست و پنجه نرم می‌کنند. از نداشتن تعطیلی و شیفت‌های کاری شبانه گرفته تا استخدام نشدن و نداشتن حقوق و مزایای مناسب همه و همه از مشکلاتی است که این قشر زحمتکش همواره با آن دست و پنجه نرم می‌کنند و فریادرسی هم برای آن‌ها نیست که نیست. این در حالی است که هر سال با نزدیک شدن روز پرستار بازار وعده‌ها داغ می‌شود و پرستاران امیدوار می‌شوند اما با گذشت چند ماه همه چیز فراموش می‌شود و دوباره روز از نو روزی از نو مصداق می‌یابد.
روز پرستار و وعده‌های مسئولین
امسال نیز با نزدیک شدن روز پرستار وعده‌های مسئولین آغاز شد. به عنوان مثال، وزیر کار در مراسم بزرگداشت روز پرستار با اشاره به زحماتی که پرستاران متحمل می‌شوند گفته: پرستاری که باید به وضع جسمی و روحی یک بیمار رسیدگی کند حتماً باید دارای روحی آرام باشد و داشتن رضایت شغلی لازمه این روح آرام است.
او همچنین خطاب به پرستاران تاکید کرده: یقین داشته باشید که صدایتان را می‌شنویم و از مسایلتان با خبریم. با گفت‌وگو و مفاهمه می‌توانیم مسایل را پیش بریم. نباید فرصت تاریخی پیش آمده در حوزه سلامت را با برخی اقدامات به نارسایی تبدیل کرد.
وزیر رفاه افزوده: اگر نمی‌توان به یکباره کار بزرگی را انجام داد اما تصور نکنید که ما شما را درک نمی‌کنیم. ما صدای شما را می‌شنویم و درک و شناخت مناسبی از مشکلاتتان داریم.
وی همچنین مساله حقوق و دستمزد در گروه پرستاری را مطرح کرد و گفت: در نظام بیمارستانی باید مسائل پرستاری را جست‌وجو و مشکلات آن را حل کرد. به دنبال برنامه‌ریزی‌های انجام شده و همچنین کارکار‌شناسی این موارد محقق خواهد شد. نمی‌توان پرستاری را فارغ از نظام حقوق، دستمزد و نظام اداری کشور در نظر گرفت. در این مساله باید همه وجوه در نظر گرفته شود. امیدواریم گاید‌لاین‌های مربوطه سریع‌تر تعریف شوند. به این ترتیب شفافیت بیشتری در این زمینه به وجود خواهد آمد.
از سوی دیگر، این نوع سخنان امیدوارکننده به مجلس هم رسیده است تا جایی که به تازگی، یکی از اعضای کمیسیون بهداشت مجلس در‌خصوص کار سخت پرستاران گفته: بیشتر وظیفه در سیستم درمانی کشور در بیمارستان‌ها به عهده پرستاران است و اگر تصور کنیم که سیستم درمانی بدون وجود تیم پیراپزشکی کارآمد موفق می‌شود اشتباه کرده‌ایم.
دکتر سیامک مره‌صدق تاکید کرده: در ایران همیشه روی سیستم درمان محور تعریف شده است درحالی که نقش موثر پرستاران در درمان نادیده گرفته شده است. در دورانی که طرح جامع پرستاری به تصویب رسید هم شاهد عدم توجه به پیراپزشکی بودیم و به دلیل پایین‌بودن دستمزد پرستاران مجبور بوده و هستند که در دو شیفت و بعضا در سه شیفت کار کنند و مسلما این حجم کار آن‌ها را فرسوده کرده و کیفیت کار پرستاران را پایین می‌آورد. او به مشکلات این حوزه اشاره کرده و گفته: عدم پیش‌بینی منابع لازم در بخش بیمه برای پرداخت تعرفه‌های خدمات پرستاری و عدم وجود نیرو‌ها در پیراپزشکی در سیستم درمانی به اندازه نیاز از مشکلات این بخش است.
وزیر بهداشت نیز در پیامی خطاب به پرستاران گفته: با اعتقادی که به حرفه پرستاری دارم، پیگیری مسایل پرستاری را با جدیت در دستور کار قرار داده‌ام.
وزیر بهداشت در این پیام با یادآوری اینکه هیچ مسئول منصفی منکر آن نیست که از نظر استانداردهای پرستاری تعداد پرسنل فداکار پرستار، نصف نیاز کشور است، افزود: خود را موظف می‌بینیم تا دغدغه‌های مبتنی بر امنیت شغلی و نظام پرداخت عادلانه از جمله طرح پرداخت مبتنی بر عملکرد را به‌عنوان روشی برای اجرای تعرفه‌های پرستاری به صورت بسته های خدمتی در بالین ادامه دهیم. علاوه بر این نحوه باز توزیع درآمد بیمارستان‌ها را ابلاغ کردم تا با اجرای آزمایشی آن ظرف دو سه ماه، ایرادات و اشکالات شناسایی و برطرف شود.
در هر حال، با وجود این سخنان و با وجود اینکه وزیر کار صراحتا اعلام کرده صدای پرستاران را می‌شنوند اما عمدتا تجربه نشان داده صدای پرستاران هرگز شنیده نمی‌شود و یا اگر هم شنیده می‌شود توجهی به آن نمی‌شود.
در دولت دهم به پرستاران چه گذشت؟
هنوز از یاد‌ها نرفته که 4 سال پیش محمود احمدی‌نژاد که به مناسبت میلاد حضرت زینب(س) و روز پرستار در جمع پرستاران سخن می‌گفت با بیان اینکه شرایط کار پرستاری در نظام سلامت کشور ارتقای چشمگیری داشته است ازمرضیه وحید دستجردی وزیر بهداشت وقت خواست هر چه زود‌تر آگهی استخدام 23 هزار پرستار را که مورد نیاز جامعه بهداشت و درمان کشور است منتشر کند.
هر چند، پرستاران بعد از این دستور رئیس دولت و تاکید وزیر منتظر بودند تا بلافاصله اجرای آن را شاهد باشند اما نزدیک به دوماه بعد غضنفر میرزابیگی رئیس کل سازمان نظام پرستاری با اشاره به عدم تحقق وعده احمدی‌نژاد گفت: از مجموع 600 هزار کادر بهداشتی که خدمات سلامت به مردم می‌دهند 50 درصد پرستار و تنها 7/7 درصد پزشکان هستند. اما معاونت نظارت راهبردی ریاست جمهوری با کارشکنی از عملی شدن این وعده جلوگیری می‌کند!
وضعیت پرستاران در دولت یازدهم
با روی کار آمدن دولت جدید نیز اوضاع پرستاران بهتر نشدچرا که امسال نیز همانند سال‌های گذشته بودجه لازم برای حوزه پرستاری در لایحه بودجه 93 دیده نشد و دو قانون مهم تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری و قانون ارتقای بهره‌وری در بودجه سال آینده فاقد پیش‌بینی بودجه‌ای لازم هستند. این درحالی است که با گذشت هفت سال از تصویب قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری و ارتقای بهره‌وری، هنوز این قانون اجرایی نشده است.
کار به جایی رسیده است که، مسئولان جامعه پرستاری بار‌ها نسبت به مهاجرت پرستاران یا کناره‌گیری آنان از شغلشان به دلیل فشار کاری و کم‌توجهی مسئولان در پرداخت معوقات هشدار داده‌اند.
این هشدار‌ها در حالی است که وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با بیان اینکه وضع همه کشور‌ها به جز افغانستان از نظر تعداد پرستار، از ایران بهتر است، گفته: به ازای هر یک هزار نفر در کشور، 2/1 پرستار و برای بخش روان، چهار صدم پرستار وجود دارد.
سیدحسن‌هاشمی در مراسم بزرگداشت روز پرستار تاکید کرده: در ترکیه به ازای هر تخت 8/2، در کشورهای اروپایی 8 و در ژاپن 13 پرستار وجود دارد، درحالیکه در ایران به علت کمبود پرستار، یک پرستار اورژانس 15 ساعت در روز کار می‌کند. او تاکید کرد: وزارت بهداشت برای 7هزار نیرویی که لازم داشته، فقط مجوز استخدام 27 نفر را دریافت کرده است.
وزیر بهداشت گفته: حقوق 95 هزار پرستار را وزارت بهداشت از جیب مردم پرداخت می‌کند زیرا این پرستاران ردیف بودجه‌ای ندارند و لازم است دولت و مجلس در این زمینه تدبیری بیندیشند.
با این حال اما هنوز نه خبری از قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری در 6 تیرماه 1386 با رای قاطع نمایندگان مجلس به تصویب رسید و امروز بعد از گذشت7 سال و 8 ماه، پرستاران همچنان چشم انتظار اجرایی شدن است، شده است و نه خبری از استخدام پرستارانی که با مشکلات معیشتی و اقتصادی زیاد و کار سنگین دست و پنجه نرم می‌کنند و اعصاب و روان ان‌ها تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
صدای پرستاران به گوش نرسید
به این ترتیب است که پرستاران همچنان درگیر مشکلات معیشتی و شغلی خود هستند اما حتی اجازه داده نشد نامه آن‌ها به دست حسن روحانی برسد. ماجرا هم از این قرار است که در بازدید روحانی از بیمارستان امام خمینی در اوایل سال پرستاران نامه‌ای نوشتند که به دست رئیس‌جمهور نرسید و به وزارت بهداشت ارجاع شد.
در آن روز‌ها دبیرکل خانه پرستار، محمد شریفی‌مقدم با اشاره به نامه پرستاران که برای رئیس جمهور نوشته بودند، گفت: نمایندگان پرستاری می‌خواستند این نامه به دست شخص رئیس‌جمهور داده شود اما متاسفانه این خواسته عملی نشد و قرار شد این نامه به رویت وزیر بهداشت برسد.
و حالا هنوز هم این ناامیدی‌ها ادامه دارد چرا که کوچک‌ترین خواسته پرستاران که قانون تعرفه‌گذاری است همچنان در کماست و اعتراضات به ان ادامه دارد تا جایی که جمعی از پرستاران در اعتراض به عدم پرداخت حق و حقوقشان صبح روز دوم اسفند مقابل مجلس شورای اسلامی تجمع کردند.
یکی از پرستاران تجمع‌کننده در‌خصوص دلیل این تجمع گفت: ما خواستار اجرای بدون قید و شرط قانون بر زمین مانده تعرفه‌گذاری خدمات پرستاران، اجرای کامل قانون ارتقای بهره‌وری و اجرای عدالت در پرداخت حق و حقوقمان هستیم. قانونی که هنوز اجرایی نشده تا کمیبه مشکلات معیشتی پرستاران پایان دهد. (اسکندر شهبازی گهروئی)
